Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Çin’de katıldığı İpek Yolu Projesi’nin tanıtım zirvesinin ardından ABD’ye geçerek bu ülkedeki temaslarına başladı. Türkiye bir yandan ABD ile ekonomik ilişkilerini geliştirmeye çalışırken diğer yandan da İpek Yolu Projesi ile dış ticarette AB’ye olan bağımlılığına çözüm üretmeye çalışıyor
2017 yılı gerek siyasi gerekse ekonomik gelişmeler bakımından oldukça yoğun bir başlangıç yaptı ve bu yoğunluk yılın son günlerine kadar devam edeceğe benziyor. ABD’de yeni başkanın koltuğuna oturması, ardından Avrupa’da önce Fransa’nın yeni cumhurbaşkanını seçmesi ve sonbaharda da Almanya’da yaşanacak parlamento seçimleri küresel siyasetin nabzını sürekli yüksek tutacak. Diğer yandan siyasi alanda yaşanan her yeni gelişme küresel ekonomiye de doğrudan yansıyor. Asya ve Amerika kıtalarında peş peşe duyurulan serbest ticaret anlaşmaları ve çok sayıda karşılıklı ticari ortaklıklar küresel ekonomide de kartların yeniden karıştığını gösteriyor.
| İhracatımızda Avrupalı ülkeler ağırlıkta (Bin dolar) | |||||
| Ülke | İhracat | Pay (%) | Yıllık değişim (%) | ||
| 1 | Almanya | 14.000.056 | 9,82 | 4,35 | |
| 2 | İngiltere | 11.686.496 | 8,20 | 10,71 | |
| 3 | Irak | 7.637.585 | 5,36 | -10,67 | |
| 4 | İtalya | 7.581.181 | 5,32 | 10,07 | |
| 5 | ABD | 6.623.445 | 4,65 | 3,56 | |
| 6 | Fransa | 6.022.939 | 4,23 | 3,04 | |
| 7 | BAE | 5.407.056 | 3,79 | 15,50 | |
| 8 | İspanya | 4.989.026 | 3,50 | 5,20 | |
| 9 | İran | 4.966.524 | 3,48 | 35,56 | |
| 10 | Hollanda | 3.589.631 | 2,52 | 13,78 | |
| 11 | Suudi Arabistan | 3.174.325 | 2,23 | -8,59 | |
| 12 | İsrail | 2.955.677 | 2,07 | 9,55 | |
| 13 | Mısır | 2.733.426 | 1,92 | -12,53 | |
| 14 | İsviçre | 2.676.318 | 1,88 | -52,84 | |
| 15 | Romanya | 2.671.406 | 1,87 | -5,12 | |
| 16 | Polonya | 2.650.896 | 1,86 | 13,81 | |
| 17 | Belçika | 2.548.301 | 1,79 | -0,37 | |
| 18 | Bulgaristan | 2.383.740 | 1,66 | 42,23 | |
| 19 | Çin | 2.328.512 | 1,64 | -3,57 | |
| 20 | Cezayir | 1.736.507 | 1,22 | -4,89 | |
| Diğerleri | 44.181.411 | 31,00 | |||
| Toplam | 142.544.457 | 100,00 | |||
| Kaynak: TÜİK | |||||
İPEK YOLU 900 MİLYAR $’LIK YATIRIM PASTASI YARATACAK
Hafta sonu Çin’in ev sahipliği yaptığı yeni İpek Yolu Porjesi etkinliğine Türkiye’den Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan katıldı. Proje İpek Yolu güzergahını yeniden canlandırmayı hedeflerken küresel mal ve hizmet akışını da önemli oranda değiştirmeye aday görünüyor. Dört kıtadan yaklaşık 4 milyar insanın yaşadığı bir bölgeyi kapsayacak proje geniş çaplı yatırımları da beraberinde getirecek. Yapılan hesaplamalara göre dört kıtadan 100 ülkeyi etkilemesi beklenen proje kapsamında otoyol, liman, demiryolu, havaalanları ve enerji üretim merkezlerine toplam 900 milyar dolarlık yatırım yapılacağı belirtildi. Projenin hayata geçmesiyle birlikte Asya’nın üretim ve tüketim merkezi olarak öne çıkacak olması ise özellikle Avrupa Birliği cephesinde tedirginlikle izleniyor.
Yenilikçi düşünceler gerekiyor
Türkiye ise Avrupa ile yaşadığı fırtınalı ilişkilere çözüm olarak Asya’da açacağı yeni bir pencereyle hem ekonomik hem de siyasi alanda avantaj elde etmeyi planlıyor. Ancak mevcut dış ticaret rakamlarına bakıldığında Türkiye’nin geçen sene 142 milyar dolara ulaşan ihracat rakamının 68 milyar dolarının Avrupa’dan geldiği görülüyor. Diğer bir ifadeyle Avrupa Türkiye için mevcut tabloda yeri kolay doldurulabilecek gibi görünmüyor. ABD’ye yönelik ihracat ise bu ülkenin yüksek gümrük vergileri nedeniyle yalnızca 6.6 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Asıl büyük soru ise Çin. Dünyanın en dinamik ve en çok gelecek vaat eden ekonomisine yönelik ihracatımız sadece ve sadece 2.3 milyar dolar.
| İthalatta Çin’in payı giderek artıyor (Bin dolar) | |||||
| Ülke | İthalat | Pay (%) | Yıllık değişim (%) | ||
| 1 | Çin | 25.441.025 | 12,81 | 2,28 | |
| 2 | Almanya | 21.474.547 | 10,81 | 0,57 | |
| 3 | Rusya Federasyonu | 15.162.363 | 7,63 | -25,68 | |
| 4 | ABD | 10.867.790 | 5,47 | -2,46 | |
| 5 | İtalya | 10.218.106 | 5,14 | -3,96 | |
| 6 | Fransa | 7.364.697 | 3,71 | -3,07 | |
| 7 | Güney Kore | 6.384.156 | 3,21 | -9,54 | |
| 8 | Hindistan | 5.757.172 | 2,90 | 2,56 | |
| 9 | İspanya | 5.679.305 | 2,86 | 1,62 | |
| 10 | İngiltere | 5.320.631 | 2,68 | -3,98 | |
| 11 | İran | 4.699.777 | 2,37 | -22,91 | |
| 12 | Japonya | 3.943.603 | 1,99 | 25,59 | |
| 13 | BAE | 3.701.152 | 1,86 | 84,26 | |
| 14 | Polonya | 3.244.183 | 1,63 | 8,95 | |
| 15 | Belçika | 3.200.764 | 1,61 | 1,71 | |
| 16 | Hollanda | 3.000.297 | 1,51 | 2,95 | |
| 17 | Çek Cumhuriyeti | 2.561.652 | 1,29 | 15,48 | |
| 18 | Ukrayna | 2.547.636 | 1,28 | -26,12 | |
| 19 | İsviçre | 2.502.961 | 1,26 | 2,33 | |
| 20 | Romanya | 2.195.721 | 1,11 | -15,51 | |
| Diğerleri | 53.349.853 | 26,86 | -5,46 | ||
| 198.617.392 | 100,00 | ||||
Çin ekonomik modelini değiştirdi
Dünya üzerinde sanayileşmiş pek çok ülke gelecek 50-100 yıllık döneme yönelik yaptıkları planlarda Çin ile ilişkilerini daima ön sıralarda tutuyor. Ülkenin hem sahip olduğu kaynaklar ve hem de 1.5 milyarlık nüfusuyla yakın gelecekte dünyanın en çok tüketecek pazarı olacağına kesin gözüyle bakılıyor. Bu nedenle Türkiye’nin başta 2023 hedefleri olmak üzere geleceğe yönelik olarak ekonomik planlarını hayata geçirebilmesi için mutlaka Çin ile çok daha etkili bir ilişkiye girmesi gerekiyor. Ancak bu hiç de kolay olmayacak. Zira Çin yakın senelere kadar varlığını sürdüren ‘dünyanın üretim merkezi’ olma planını terk ederek ekonomik olarak daha çok tüketen bir modele geçme kararı aldı. Bu geçiş sürecinde ülke geleceğin yüksek teknolojileri olarak gösterilen yapay zeka, gelişmiş robot teknolojileri, insansız ve elektrikli araçlar, Ay ve Mars’ta yerleşke kurmak gibi çok farklı ve iddialı alanlara yatırımlarını artırdı. Çin ayrıca yeni ekonomik model kapsamında halen yaptığı gibi büyük miktarda üretip sürümden kazanmak yerine kendi markalarıyla ortaya çıkıp hizmet sektörüyle katma değeri yüksek ürün ve hizmetler sunmayı hedefliyor.
Geleceğin dünyasının ürünlerini geliştiren kazanacak
Çin ile kalıcı olarak ticari bağlar kurmak isteyenler bu değişimi mutlaka dikkate almalı. Ancak bu denli yenilikçi bir pazara ürün ve hizmetlerle girmek de hiç kolay olmayacak. Zira bugün bile Çin her yıl sadece elektronik donanım, makine ve optik parçalar için yıllık 600 milyar dolarlık ithalat yapıyor. Türkiye’nin 2016 yılı ihracatının toplam 142 milyar dolar olduğunu düşünürsek bu rakamın ne denli büyük olduğunu görürüz. Çin’e bu malları satan ülkeler ise büyük ölçüde Güney Kore ve Japonya gibi teknoloji devleri. Türkiye’nin Çin’e yönelik halen 2.3 milyar dolarlık ihracatını artırabilmesi için öncelikle teknolojik ürün ve hizmetlerin geliştirilmesine yönelik tamamen farklı bir düşünce tarzının oluşması gerekecek. Atalarımızın dediği gibi ‘Hamama giren terler’ veya ‘Don ıslanmadan balık tutulmaz’. Diğer bir ifadeyle çok ama çok terlemeden üst seviyede rekabet etmemiz mümkün değil, bunun kolay bir yolu yok. Ayrıca mutlak başarı için ise mutlaka bir bedel ödemek durumda kalacağımızı da unutmayalım.
| Türkiye’nin ihraç ettiği ürünler | (Bin dolar) | |
| 1 | Motorlu kara taşıtları | 19 802 031 |
| 2 | Makineler | 12 340 127 |
| 3 | Kıymetli metaller, inciler | 12 176 573 |
| 4 | Tekstil | 8 850 288 |
| 5 | Elektronik cihaz | 7 831 058 |
| 6 | Demir ve çelik | 6 181 306 |
| 7 | Örülmemiş giyim eşyası | 5 925 987 |
| 8 | Plastikler ve mamulleri | 5 026 417 |
| 9 | Demir veya çelikten eşya | 4 965 824 |
| 10 | Meyve | 3 872 945 |
| 11 | Mineral yakıtlar, yağlar | 3 211 537 |
| 12 | Mobilyalar | 2 658 553 |
| 13 | Alüminyumdan eşya | 2 237 669 |
| 14 | Kauçuk ve kauçuktan eşya | 2 202 720 |
| 15 | Tuz, kükürt, topraklar ve taşlar | 2 174 950 |
| Türkiye’nin ithal ettiği ürünler | (Bin dolar) | |
| 1 | Makineler | 27 296 034 |
| 2 | Mineral yakıtla | 27 169 061 |
| 3 | Elektronik cihazlar | 20 135 406 |
| 4 | Motorlu kara taşıtları | 17 840 592 |
| 5 | Demir ve çelik | 12 575 460 |
| 6 | Plastikler ve mamulleri | 11 627 899 |
| 7 | Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar | 7 204 353 |
| 8 | Optik, fotoğraf, sinema alet ve cihazlar | 4 632 437 |
| 9 | Organik kimyasal ürünler | 4 359 608 |
| 10 | Hava taşıtları | 4 310 417 |
| 11 | Eczacılık ürünleri | 4 217 114 |
| 12 | Demir veya çelikten eşya | 2 982 519 |
| 13 | Alüminyumdan eşya | 2 865 835 |
| 14 | Bakır ve bakırdan eşya | 2 724 024 |
| 15 | Kağıt ve karton | 2 684 713 |
Nymexxx 