Bilgilerini sat parayı kap

ABD ve Avrupa’da yeni türeyen şirketler insanlara detaylı kullanıcı ve müşteri bilgilerini paylaşmaları halinde yıllık 9000 bin dolara kadar nakit vaadinde bulunuyor. Kullanıcılar bunun için hayatlarının hemen her aşamasını takip edilir ve kayda geçer hale getirmesi gerekiyor. ‘Özel hayat’ kavramı tarihe karışmak üzere

Mağaza kartları, sosyal medya, internet servis sağlayıcıları, mobil telefon operatörleri ve mobil uygulamalar gibi hizmetlerin ortak noktası nedir? Doğru, bu hizmetlerin tamamı kullanıcı veya müşterilerle ilgili bilgi topluyor. Dünya çapında gerçekleşen bu bilgi toplama operasyonu çoğunlukla kullanıcının bilgisi ve rızası dışında yapılıyor. Bilgileri toplayan şirketler kullanıcılardan elde edilen kişisel verileri sadece daha iyi hizmet için topladıklarını ileri sürseler de gerçeğin çok daha farklı olduğu görülüyor. Yapılan araştırmalara göre sadece ABD’de başta alışveriş merkezleri ve sigorta şirketleri olmak üzere büyük kuruluşlar kişisel veriler için her yıl aracı kuruluşlara 2 milyar dolar para ödüyor. Kişisel bilgilere ulaşan şirketler bu veriler yardımıyla rastgele reklam yapmak yerine tamamen kişiye özel reklam ve hizmetler üretip büyük avantaj yakalıyor. Aracı kuruluşlar ise şirketlere aktardıkları bilgi paketlerinin büyüklüğüne ve değerine göre provizyon alıyor.

 Müşteri kaybediyor

Bu sistemde tamamen boş çeken taraf ise sistemi bilgileriyle ayakta tutan müşteriler oluyor. Bu duruma son vermek isteyen ABD’li ve Avrupalı bir dizi girişimci kolları sıvadı. Adil bilgi paylaşımı adı altında çalışan bu şirketler kullanıcı veya müşterilerle karşılıklı olarak anlaşarak ücret karşılığı verilerini satın almaya başladı. Bunun için imzalanan bir sözleşmeyle kullanıcının gelir seviyesi, konum bilgisi, cinsiyet, yaş, meslek, sağlık durumu başta olmak üzere karakteristik özelliklere kadar pek çok verisi takibe alınıyor. Sağlık ve konum bilgisi olmak üzere pek çok veri ise giderek popüler hale gelen giyilebilir ürünler yardımıyla yapılıyor. Akıllı saatler, sağlık bilezikleri gibi vücut fonksiyonlarını ölçen çok sayıda ürün bu tür verilerin şirketlere aktarılması için aracılık ediyor.

 Bekarlar aranıyor

Eğer kullanıcıların sundukları bilgiler, verileri talep eden şirket veya markalar açısından cazip görülürse ödenen fiyatlar hızla yükselebiliyor. Örneğin kalabalık şehir merkezlerinde yaşayan evli ve çocuklu ebeveynler tüketim malları satan şirketleri için altın değerinde görülürken bekar ve yüksek kazanç listesindekiler pahalı markaların mumla aradığı müşterilerin başında geliyor. Bu aşamadan sonra verileri toplayan şirketler istenen bilgileri kullanıcılardan olabildiğince detaylı bir şekilde toplayıp en kısa sürede alıcılara ulaştırmak için harekete geçiyor. Verilen bilgilerin detayına göre kullanıcıların yılda 2000 ila 9000 bin dolar arasında para kazanabileceği belirtiliyor. Verileri toplayan şirketler ise yaptıkları arabuluculuktan veri paketinin büyüklüğüne göre provizyon alıyor. Şirketler verilerin satışı aşamasında isim bilgisini aktarmadıkları için pek çok ülkede geçerli olan anayasal sınırlamaları da kolayca aşıyor. Tüketici hakları kuruluşları ise gelişmelere ateş püskürüyor. Yapılan açıklamalarda kişisel bilgilerin ürün haline gelmesinin kabul edilemeyeceği belirtilerek, yasal adımların atılacağına işaret ediliyor.

Hangi bilgi ne kadar ediyor?*

•  Kredi kartı verisi **  100 – 1000 $
• Sağlık                    50 – 500 $
• Eğlence tercihi        20 – 100$
• Meslek ***              20 – 100 $
• Spor – hobi            10 – 60 $
• Moda ilgisi              30 – 80 $
• Konum bilgisi          10 – 80 $

*Yıllık

**Detaya göre

*** Öneme göre

Şirketlere sağlanan avantajlar sınırsız

•  Müşteriler hakkında detaylı bilgi sahibi olunuyor.
• Rastgele reklam yerine kişisel reklam başlıyor.
• Ürün ve hizmetlere yönelik tepki hemen alınıyor.
• Müşteri davranışına göre trendler önceden belirleniyor.
• Mahalle hatta sokak boyutunda tüketim haritaları çıkıyor.
• Şirketlerin ürün ve hizmetlerine yönelik riskleri en aza iniyor.

Artık doğum anında poliçe hazırlanacak

•  Kişisel veri ticari ürün olunca kısa zamanda doğal hale gelecek.
• Verilerini paylaşmak istemeyen dezavantajlı hale gelecek.
• Kullanıcıların/tüketicilerin ‘özel hayat’ kavramı kalkacak.
• İnsanların geleceğine yönelik detaylı tüketim tahminleri hazırlanacak.
• Yeme içme alışkanlıklarına göre sigorta poliçeleri zamlanacak.
• Anne babaların verilerinden yola çıkılarak çocuklara profil düzenlenecek.
• Kuşaklar boyu gelen sağlık verileri doğrultusunda doğum anında sigorta sınıfı belli olacak.
• Soyağacında suçlu bulunan insanlar risk grubuna girecek.

Neler talep ediliyor?

•  Kişisel bilgiler (Boy, kilo, göz rengi vs.)
• Gelir seviyesi
• Cinsiyet ve meslek
• Konum bilgileri
• Kredi kartı hareketleri
• Detaylı hesap takibi
• Kredi ve taksit bilgileri
• Yeme içme alışkanlıkları
• Uyku kalitesi
• Online alışveriş detayları
• Gerçek hayattaki alışveriş detayları
• Kişisel video ve fotoğraflar
• Araç markası ve ruhsat bilgileri
• Pasaport fotokopisi ve adres
• Hobi veya sportif aktiviteler