Toplam 522 bin bilişim uzmanıyla dünya teknoloji sektörünün yetişmiş eleman açığını kapatan Hindistan refah seviyesini yükseltmeye çabalıyor. Ancak bunun için bilişim sektöründen çok daha fazlasına ihtiyacı var

Kaplan kafesten çıkabilecek mi? Özellikle seksenli yıllarda elde ettikleri büyük ekonomik başarılarla Tayland, Güney Kore, Singapur, Hongkong ve Tayvan global ekonomi sahnesinde Asya Kaplanları olarak adlandırıldı. Ancak bu ülkelerden hem yer altı zenginliği ve hem de yetişmiş insan gücü bakımından çok daha iyi şartlara sahip olan Hindistan, tarımdan sanayiye geçiş sürecini bir türlü gerçekleştiremedi. 2002 yılında 522 bin teknoloji uzmanıyla yazılım ve bilişim servis sanayisi toplam 16,5 milyar dolarlık değer yaratmasına karşılık Hindistan hala kafese hapsedilmiş bir kaplanı andırıyor. Peki ama neden?

İçine kapandı

Nedeni geçmişe, ülkenin bağımsızlığını kazandığı kırklı yıllara kadar uzanıyor. Hindistan’ın efsanevi lideri Mahatma Gandi’nin ölümünden sonra 1948 yılında başa geçen Nehru ülkenin ekonomik bağımsızlığının dönemin doğu bloğu ülkelerinde olduğu gibi plan ekonomisiyle gerçekleşeceğine inandı. Devlet sanayinin tüm kollarına hakim oldu. Gümrük duvarları yükseltilip yıllarca sürecek tamamen içe dönük bir üretim modeli geliştirildi. Devlet başta altyapı çalışmaları olmak üzere ülke için gelecekte büyük öneme sahip olacak konuları rafa kaldırdı.

Eğitim başarının temeli

Ancak hükümet bazı konularda da çok doğru adımlar attı. Hindistan 50’li ve 60’lı yıllarda altyapısını yenileyemedi ama eğitim sisteminde eşi benzeri olmayan adımlar attı. Ülkede binlerce yıldır devam eden nitelikli bilim adamı yetiştirme geleneği çağımızda da devam etti. Daha 1904 yılında kurulan Indian Institute of Science (IISc) Ulusal Bilim ve Araştırma Enstitüsü ileriye doğru atılan en önemli adımların başında geliyordu. Ülkenin bilim alanındaki “çoban yıldızı” diye adlandırabileceğimiz Jamshedji Tata tarafından kurulan IISc çok başarılı oldu. Bu modeli örnek alan yöneticiler 50’li yılların başında benzeri eğitim sistemine sahip yeni ve nitelikli eğitim kurumları oluşturmak için kolları sıvadı. 1958 yılına gelindiğinde ilk IIT (Indian Institutes of Technologies) Hindistan Teknoloji Enstitüsü Karaghpur’da eğitime başladı. Ardından 60’lı yılların sonuna kadar Kanpur, Bombay, Delhi, Madras ve 1994’de Guwahati’de diğer 5 IIT devreye girdi. Okullarda tamamen teknoloji ve ağırlıklı olarak bilişim eğitimi verildi. Daha 60’lı yıllarda bu eğitime başlanmış olması çok ilgi çekici.

Sınavlar çok zor

Her yıl yerli ve yabancı 350 bin öğrencinin baş vurduğu okullara son derece zor sınavlarla giriliyor. Yabancı şirketlerin beyin avcıları sınavı kazanan öğrencilerin daha eğitimleri başlamadan peşlerine düşüyor. Ülkede ayrıca 10 binin üzerinde belirli teknoloji branşlarında sertifika eğitimi veren özel kuruluşlar bulunuyor. Bu kuruluşlar Microsoft, Intel, HP gibi sektörün önde gelen şirketlerinin sponsorluğuyla özel araştırmalar da yapıyor. Toplam 272 üniversitenin bulunduğu ülkede yılda 175 bin (!) bilişim uzmanı yetişiyor ve bunların yarısına yakın bölümü ABD’ye göç ediyor. Bir öğrencinin Hindistan’a maliyetinin 20 bin dolar olduğu düşünülürse yıllık ortalama 100 bin beyin göçünün ülkeye getirdiği toplam kayıp 2 milyar doları buluyor. Bu da madalyonun diğer yüzü.

Hedefler aşıldı

Ülkenin sahip olduğu eğitimli eleman gücünü fark eden bir gurup Hintli girişimci Ulusal Yazılım ve Servis Şirketi (NASCOM)’u kurdu. Şirket devlete bilişim konularında önerilerde bulundu ve bilişimci insan gücünü yönlendirdi. Dünya Bankası 1991 yılında yaptığı araştırmada ülkenin 2000 yılında 1 milyar dolarlık bir yazılım sektörüne sahip olacağını duyurdu. Oysa 2000 yılına gelindiğinde yazılım pastasının büyüklüğü 1 değil tam 8.2 milyar dolar, toplam IT piyasası da 12 milyar dolara dayanmıştı.

Devlet ne yaptı?

Hükümet 1991 yılında Başbakan liderliğinde sanayi, savunma ve araştırma kuruluşlarının katılımıyla bir Bilişim Eylem Komitesi (BEK) kurdu. Komite bilişim altyapısı, öğrenimi ve kullanımın artırılması konusunda projeler geliştirdi ve uygulamaya koydu. 1991 yılında Hareket Planı 1 adı altında 108 maddelik bir tavsiye kararı alındı. Plan özellikle bilişim sektörünün önünü açmak için tasarlandı. Bunu 84 maddelik Hareket Planı 2 takip etti. Bu da üreticiler ve ürün geliştirici şirketlerin yanı sıra ihracatçıların önünü açmaya yönelik yapıldı. BEK’si ayrıca Temel Çerçeve Raporu (BR-3) adını verdiği çalışma ile Hindistan’ı 1999 yılında dünyanın önde gelen yazılım devletleri arasına yerleştirmek için olmazsa olmaz kurallarını belirledi. Sonuç tahminlerin ötesinde oldu.

Nedir bu kurallar?

• Yasalar yatırımcı lehine yeniden düzenledi.
• Yabancılar artık şirketin tamamına sahip olabilecek.
• Yatırımcı güvenini sarsacak tüm sorunların üzerine gidildi.
• En uygun zemin için çaba harcandı.
• Devletin hızlı çalışması sağlandı.
• Yaratıcılık özellikle desteklendi.
• Bilişim Bakanlığı kuruldu.
• Her kafadan ses çıkması önlendi.
• Organize Sanayi Bölgeleri kuruldu.

Alınan önlemler sonucu yabancı yatırımlar 1992 yılında 233 milyon dolar oldu, ardından 1997 yılında 3.3 milyar dolara kadar tırmandı. Ancak yinede diğer kaplanların gerisinde kaldı. 1994-1997 döneminde Malezya 30 milyar dolar, Tayland ve Güney Kore her biri 23 milyar dolar, Çin ise 1994-1997 yılları arasında 197 milyar dolar (!) yabancı yatırım çekti. Aynı tarihlerde Hindistan’a 9.4 milyar dolar geldi. Ancak yatırım tüm ülkeye yayılmadı. Pastanın dörtte üçü toplam 15 eyaletin güneyde bulunan 5’inde birikti.

Yabacılar neden nazlanıyor?

Yabancıların nazlanarak gelmesinin nedeni yetersiz altyapı. Ülke geçmişte kaybettiği zamanın faturasını bugün ağır ödüyor. Otoyollar, şehirlerarası asfalt caddeler, telekom altyapısı ülke çapında yaygın değil. Trafik çok kalabalık, düzensiz ve şehirlerin içerisine sıkışmış. Özellikle elektrik santrallerinin yetersiz oluşu sık sık elektrik kesintilerine neden oluyor. Bu kesintilerin ülke ekonomisine maliyeti yıllık 5.5 milyar dolar! Hindistan’ın yüzde 40’ı düzenli elektrik alamıyor. Ayrıca ülkenin Pakistan ile yaşadığı sınır çatışmaları da yatırımcıları kuzey doğu bölgelerinden uzak tutuyor. Vergilendirme sistemi de yabancıların gözünü korkutan diğer konuların başında geliyor.

Her şeye rağmen

Öyle veya böyle Hindistan’ın her yıl milyar dolar seviyesinde büyüme gösteren bir bilişim sektörü var. Bu yıl 700 bin eğitimli bilişim çalışanıyla adeta dev bir üretim ordusunu andıran ülke büyüme sürecini devam ettirdi. Toplam 272 üniversitesinde yılda 175 bin bilişim uzmanı yetiştiren Hindistan hem kendini hem diğer ülkeleri uzman kadro konusunda beslemeye devam edecek. Ancak tüm bu rakamlar Hindistan’ın bir tarım ülkesi olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Hala ticaretin büyük kalemlerini tarım ürünleri oluşturuyor. Yağacak olan Muson yağmurları insanları teknolojik gelişmelerden çok daha fazla etkiliyor. Her yıl ortalama yüzde 50 büyüyen bilişim sektörü yardımıyla Hindistan’ın bilişim çağını ülke olarak yakalayacağı düşünülüyor. Acaba bu tahmin ne kadar doğru? Okuma yazma oranının yüzde 60 olduğu ancak 30 milyon sabit telefon hattının bulunduğu ve yalnızca 5 milyon kişisel bilgisayarın çalıştığı bir ülkede bu başarı ne zaman gelir? Hiç şüphesiz Hindistan önümüzdeki yıllarda da bilişim sektöründe adından söz ettirmeye devam edecek. İlginç başarı hikayeleri ve çalışkan insanlarıyla tüm dikkatleri yine üzerinde toplayacak ama ülkenin tarladan monitör başına geçebilmesi için daha uzun yıllar gerekecek. Jai Hind!